Hình ảnh Việt Nam xưa

Nghệ sĩ hát bội ở Sài Gòn năm 1866

Công trường xây dựng phố Charner (1870), nay là đường Nguyễn Huệ

Chợ Đồng Xuân Tết 1896 (Bính Thân)

Quang cảnh Hồ Gươm - Hà Nội năm 1896

Quang cảnh Hồ Gươm và cầu Thê Húc - Hà Nội năm 1896

Khai trương chạy thử tuyến tàu Hỏa đầu tiên ở Đông Dương, tuyến Sài Gòn- Mỹ Tho năm 1881

Làm thùng gánh nước, rổ rá bằng tre năm 1890

Lợn ỉn - lợn Móng Cái, ảnh chụp năm 1860

Một đám cưới ở Sài Gòn năm 1866

Một góc Đà Nẵng lúc quân Pháp mới đến, năm 1859

ột khẩu đại pháo của Pháp ở Vũng Tàu năm 1890, vẫn còn tới nay

Một ngôi làng ở ngoại ô Hà Nội 1890

Một ngôi nhà đặc trưng của vùng Sài gòn - Nam bộ thời xưa khoảng 1860

Lính võng quan đi công việc ở Huế năm 1890

Các thợ xẻ đang xẻ những cây gỗ lớn ở một xưởng mộc tại Hà Nội năm 1890

Đường Galliéni cặp bờ sông tại Mỹ Tho năm 1900

Đường Galliéni cặp bờ sông tại Mỹ Tho năm 1900, hiện nay là đường Trưng Trắc, gần ngã 3 sông Bảo Định và sông Tiền (bến phà Tân Long), thành phố Mỹ Tho.

Nam kỳ, Mỹ Tho, đại lộ Bourdais năm 1950, hiện nay là đường Hùng Vương

Nấu nước chè xanh đem bán ở Hà Nội 1890

Bắc kỳ, các bà các cô làm nghề hàng xáo (mua thóc về xay giã thành gạo, cám bán kiếm lời) những năm 1890

Nghề khảm trai mỹ nghệ ở Hà Nội cuối thế kỷ 19

Người cửu vạn đẩy xe cút kít chở gạo ở Hà Nội cuối thế kỷ 19

Người lái đò sông Đà năm 1925

Những người ăn xin ở Hà Nội trước một quán ăn cuối thế kỷ 19

Những người cửu vạn (chở thuê) lúc rỗi việc ở trên phố Hà Nội cuối thế kỷ 19

Những người dân Thái đưa đoàn thám hiểm Pháp dọc sông Đà

Những người tham gia vụ Hà Thành đầu độc lính Pháp năm 1908

Những người tham gia vụ Hà Thành đầu độc lính Pháp do cụ Đề Thám và một số cai đội cùng đầu bếp trong lực lượng Pháp cầm đầu bị bắt giam trong ngục Hỏa Lò. Người ngồi thứ 6 từ phải qua là nữ - Bà Nguyễn Thị Ba (thường gọi là Chiêu Sáu theo tên chồng) chủ quán cơm nơi nghĩa quân họp bí mật, trong số này có 19 người bị án tử hình và 13 người bị bêu đầu vào năm 1908.

Gánh phở rong trên phố Hà Nội năm 1890

Quan Giám khảo Trần Sĩ Trác tại trường thi Nam Định (1897)

Quan huyện và các nha lại tập trung trước phủ đường để nhận chiếu chỉ

Những tấm ảnh màu đầu tiên ở Hà Nội năm 1913, quan huyện và các nha lại đang tập trung trước phủ đường để nhận chiếu chỉ

Quan Tổng đốc Hà Đông - Hoàng Trọng Phu và gia đình năm 1913

Những tấm ảnh màu đầu tiên năm 1913, Quan Tổng đốc Hà Đông - Hoàng Trọng Phu và gia đình.

Trang 5Trang 7

ận chuyển cho bưu điện năm1890

Vua ban yến cho các sĩ tử thi đậu năm 1900

Vũng Tàu đầu thế kỷ 20

Xa xa trên sườn Núi Lớn là Bạch Dinh

Xem xử chém phạm nhân bằng máy chém ở Hải Phòng năm 1890

Đấu vật trong lễ hội làng, Hà Nội 1890

Những người chống Pháp bị đem ra xử án, Hà Nội năm 1890

Tấm ảnh đầu tiên của Việt Nam - Đồn Hai Ở Đà Nẵng

Tấm ảnh đầu tiên của Việt Nam - Đồn Hai Ở Đà Nẵng.  Ảnh do ông Jules Itier chụp ngày 31-05-1845 bằng máy Daguerreréotype, phát minh năm 1839. Phim là một tấm kim loại bằng đồng có tráng bạc.Một số ảnh cung đình Huế ghi là chụp năm 1835 - tức sớm hơn ảnh này 10 năm - có nghi ngờ nhưng không biết như thế nào vì chưa tra cứu và xác thực được

Pháp xử chém những người đứng đầu vụ "Hà Thành đầu độc" năm 1908

Pháp xử chém những người đứng đầu vụ "Hà Thành đầu độc" năm 1908. Bên phải là cụ Hai Hiên (đầu bếp Hiên) người đã đầu độc 200 lính Pháp (nhưng chúng chỉ bị nôn mửa và bất tỉnh) cùng thêm 1 nội ứng trong thành đi xưng tội với cha xứ nên bị lộ - kế hoạch chiếm thành Hà Nội không thành công dẫn tới cụ và một số cai đội nội ứng bị bắt và phải chịu chém - nghĩa quân Đề Thám phục sẵn bên ngoài chờ pháo hiệu để tiếp ứng nhưng chờ hoài không thấy phải rút đi.

Đám liên quân Pháp - Tây Ban Nha trên tàu chiến tấn công Đà Nẵng năm 1859-1860

Sài Gòn những năm 1859 đến 1868, trước khi Pháp bắt đầu quy hoạch và xây dựng thành phố

Trang 7Trang 9

Hoàng tử Vĩnh Thụy (vua Bảo Đại sau này) khoảng 13 tuổi, đứng sau là em họ Nguyễn Phúc Vĩnh Cẩn đang chuẩn bị sang Pháp học, khoảng năm 1926

Từ trái sang phải là 3 hoàng tử em của Vua Thành Thái: Bửu Lũy, Bửu Trang và Bửu Liêm vào năm 1891

Tàu vào bến cảng Sài Gòn năm 1868, vị trí chụp gần với ngã ba Hàm Nghi - Tôn Đức Thắng hiện nay

Bưu điện Sài Gòn năm 1895

Người dân bản xứ Đà Nẵng năm 1859

Một con rạch ở Rạch Giá cuối thế kỷ 19

Chiến thuyền Pháp và Tây Ban Nha cập cảng Sài Gòn năm 1868

Ông Cao Xuân Dục, Tổng đốc Nam Định trong buổi lễ xướng danh kỳ thi Hương ở Nam Định năm 1897

Ngự lâm quân triều Nguyễn cưỡi voi - khoảng thời vua Khải Định

Các vị chức sắc trong làng ở Sài Gòn, Nam kỳ, Việt Nam năm 1900

Trang 8Trang 10

Kinh Lớn (kênh Charner - đường Nguyễn Huệ hiện nay), năm 1880

Ảnh của Emile Gsell

Thêm 1 góc chụp Kinh Lớn (kênh Charner - đường Nguyễn Huệ hiện nay), xa xa là nhà thờ Đức Bà lúc chưa có 2 đỉnh nhọn năm 1880.

Cửu vị thần công của thời Gia Long

Cửu vị thần công của thời Gia Long đặt trước kinh thành Huế, khoảng năm 1880 - mang tính tượng trưng không dùng để chiến đấu. Tất cả chín khẩu đều được phong "Thần Oai vô địch thượng tướng quân", sang đầu thế kỷ 20 thì được đem vào bên trong thành.Về sau, khi lâm cảnh "nước mất, nhà tan", có một nhà thơ đến viếng Cửu vị thần công và ngẫu tác bốn câu thơ rằng:
 "Cũng thì gan sắt, cũng da đồng,
Nằm giữ chi đây hỡi chín ông?
Nước lở, thành long khôn chống đỡ,
Mang danh "Thượng tướng" thẹn thùng không"

Cửa Đông thành Hà nội 1873

Cửa Đông thành Hà nội 1873, quân Pháp của F.Garnier vừa chiếm xong, lấy súng thần công của cụ Nguyễn Tri Phương cắm xuống đất.

Nữ nghệ sĩ đàn tranh Sài Gòn sang Pháp biểu diễn ở Hội chợ thuộc địa Marseille năm 1906

Phà Thủ Thiêm đầu thế kỷ 20

Một lá đơn kiện năm 1897

Cầu Bình Lợi năm 1910

Chợ Bạc Liêu năm 1900

Một góc Nam kỳ năm 1898-1905

Sân bay Bạch Mai - Hà Nội năm 1924

Trang 9Trang 11

Kinh Lớn (kênh Charner - đường Nguyễn Huệ hiện nay), năm 1880

Ảnh của Emile Gsell

Thêm 1 góc chụp Kinh Lớn (kênh Charner - đường Nguyễn Huệ hiện nay), xa xa là nhà thờ Đức Bà lúc chưa có 2 đỉnh nhọn năm 1880.

Cửu vị thần công của thời Gia Long

Cửu vị thần công của thời Gia Long đặt trước kinh thành Huế, khoảng năm 1880 - mang tính tượng trưng không dùng để chiến đấu. Tất cả chín khẩu đều được phong "Thần Oai vô địch thượng tướng quân", sang đầu thế kỷ 20 thì được đem vào bên trong thành.Về sau, khi lâm cảnh "nước mất, nhà tan", có một nhà thơ đến viếng Cửu vị thần công và ngẫu tác bốn câu thơ rằng:
 "Cũng thì gan sắt, cũng da đồng,
Nằm giữ chi đây hỡi chín ông?
Nước lở, thành long khôn chống đỡ,
Mang danh "Thượng tướng" thẹn thùng không"

Cửa Đông thành Hà nội 1873

Cửa Đông thành Hà nội 1873, quân Pháp của F.Garnier vừa chiếm xong, lấy súng thần công của cụ Nguyễn Tri Phương cắm xuống đất.

Nữ nghệ sĩ đàn tranh Sài Gòn sang Pháp biểu diễn ở Hội chợ thuộc địa Marseille năm 1906

Phà Thủ Thiêm đầu thế kỷ 20

Một lá đơn kiện năm 1897

Cầu Bình Lợi năm 1910

Chợ Bạc Liêu năm 1900

Một góc Nam kỳ năm 1898-1905

Sân bay Bạch Mai - Hà Nội năm 1924

Trang 9Trang 11

Hà Nội, những người gánh tre đi bán, đầu thế kỷ 20

Hà Nội, những người gánh tre đi bán, đầu thế kỷ 20. Trong bộ sưu tập, hình ảnh này và chiếc xe cút kít 1 bánh gỗ rất phổ biến, gần như là hình ảnh đặc trưng của Bắc kỳ thời đó.

Thẻ công nhân của nhà máy dệt Nam Định

Một gia đình người Hà Nội tiêu biểu với trang phục truyền thống - đầu thế kỷ 20

Tây Nam bộ đầu thế kỷ 20

Tây Nam bộ đầu thế kỷ 20. Ghi chú bên góc phải: Sampan à 2 rames (Xuồng ba lá 2 chèo). Sampan là tiếng Pháp phiên âm từ tiếng Hán: Tam bản - 3 miếng - 3 lá

Đường Paul Bert ở Hà Nội đầu thế kỷ 20 - phố Tràng Tiền hiện nay

Tòa Thị chính (Hôtel de Ville) thời Pháp khi mới xây xong (1898-1909)

Tòa Thị chính (Hôtel de Ville) thời Pháp khi mới xây xong (1898-1909). Lúc đó tầng hai ngắn không chạy dài theo suốt chiều dài của tòa nhà. Thường gọi dân dã là Dinh Xã Tây, đến thời Mỹ là Tòa Đô Chánh Sài Gòn - xây thêm tầng 2 chạy dài hết chiều dài tòa nhà nhìn bề thế hơn, sau giải phóng là Trụ sở UBND Thành phố Hồ Chí Minh đến nay.

Hớt tóc và lấy ráy tai dạo ở Hà Nội cuối thế kỷ 19

Hớt tóc và lấy ráy tai dạo ở Hà Nội cuối thế kỷ 19, bên phải là 1 cụ lính khố xanh vừa ăn phở xong vừa đi vừa xỉa răng.

Nam kỳ - Vĩnh Long năm 1905 - Những người bán trái cây đang chờ ghe tới.

Nam kỳ - một khúc sông khoảng từ 1898 đến 1905

Nghệ sĩ Năm Phỉ hồi thơ ấu (1916) và thời hoàng kim (1936)

Trang 11Trang 13

Sài Gòn xưa - Chợ Tân Định năm 1940 (xây năm 1926) và hiện nay

Chợ Gò Công khoảng 1910 (xây năm 1898)

Minh tinh Thẩm Thúy Hằng thời mới vào nghề năm 1957

Minh tinh Thẩm Thúy Hằng thời mới vào nghề năm 1957 - 17 tuổi (cô tên thật là Nguyễn Kim Phụng, sinh năm 1940 tại Hải Phòng, biệt danh "Người đẹp Bình Dương" do cô đóng phim đó chứ cô không phải người Bình Dương).

Phụ nữ kéo ru lô cán đường ở Hải Phòng 1903

Có một câu hỏi đặt ra là tại sao phụ nữ lại phải làm công việc nặng nhọc này, có rất nhiều ý kiến đưa ra, có người bảo do tất cả nam giới đã bị bắt đi lính hết, do nam giới làm chuyện khác... Một giả thuyết hợp lý hơn là do sự tính toán của những tay cai thầu làm đường người Pháp,bởi vì lương trả cho phụ nữ bao giờ cũng thấp hơn nam giới, nam giới tiền công cao hơn nhưng khó sai bảo hơn đồng thời sự dẻo dai chịu cực chưa chắc đã bằng phụ nữ - công việc này không cần tốc độ mà chỉ cần bền bỉ.

Đường cái quan nối Sài Gòn và Chợ Lớn năm 1900, tức là đường Nguyễn Trãi hiện nay.

Ảnh: Émile Gsell. Tra cứu diễn giải: Huynh Seldom

1. Chợ Vải (chợ Bến Thành cũ) nằm bên bờ trái Kinh Chợ Vải hay Kinh Lớn (kinh Charner) ảnh chụp năm 1866 (xây năm 1860) - đường trước chợ là đường Rigault de Genouilly, vị trí này nay là kho bạc Nhà nước TpHCM .
2. Bờ phải - năm 1870, con đường bên bờ phải là đường Charner, đang thi công phố Charner.
3. Lấp kinh - nhập 2 đường 2 bên kinh để làm đại lộ Charner năm 1887 - hướng nhìn ra sông SG, có thể thấy cột buồm và ống khói tàu thủy ngoài sông SG.
4. Đại lộ Charner đã xong khoảng 1890, có đường tàu điện - nay là đại lộ Nguyễn Huệ - sau đó đập bỏ Chợ Vải (chợ cũ) để xây Chợ Mới ở vị trí khác (Chợ Bến Thành năm 1912), ảnh chụp hướng nhìn về tòa Thị Chính (UBND TP HCM hiện nay).

Lăng Cha Cả

1. Ông Pigneau de Behaine còn gọi là ông Bá Đa Lộc (phiên âm Hán ngữ từ tên thánh Pedro (Pê đơ lô) hoặc ông Bi Nhu (phiên âm từ Pigneau), một giám mục người Pháp thân tín và được vua Gia Long trọng dụng, khi ông mất ở cửa Thị Nại - Quy Nhơn năm 1799, vua Gia Long tiếc thương đã cho đem thi hài về táng ở khu Vườn Xoài - Tân Sơn Nhứt (dân gọi là Lăng Cha Cả) - là giao lộ HoàngVăn Thụ - Cộng Hòa - Lê Văn Sỹ sau này). Nói thêm rằng tuy quý trọng ông Bá Đa Lộc nhưng vua Gia Long không theo Công giáo.
2. Lăng Cha Cả năm 1866.
3. Lăng Cha Cả năm 1867.
4. Lăng Cha Cả năm 1890.
5. Lăng Cha Cả năm 1960.
6. Lăng Cha Cả năm 1966.
7. Lăng Cha Cả hiện nay.

Bắc kỳ, những người đàn ông đánh bắt cá ngoài sông, năm 1909

Bắc kỳ, những người đàn ông đánh bắt cá ngoài sông, năm 1909 (ảnh ghi chú Nam kỳ - Cochinchine là không đúng vì nón thúng và công cụ bắt cá của miền Bắc)

Hà Nội - Bến xe kéo tay (pousse pousse) đầu thế kỷ 20

Hiệp biện đại học sĩ - Quan Khâm sai - Chánh sứ Phan Thanh Giản 1863

Hình chụp tại Paris nhân dịp ông dẫn đầu sứ bộ sang Pháp để xin chuộc đất.Quê ông làng Bảo Thạnh, huyện Bảo An, tỉnh Vĩnh Long, nay là xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Đậu cử nhân năm 1825, năm sau đậu tiến sĩ, ông là người đạt học vị cao nhất đầu tiên ở Nam Kỳ. Tính tình cương trực và thanh liêm, Phan Thanh Giản làm quan nhà Nguyễn qua ba triều Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức và cũng từng bị giáng chức rồi lên chức nhiều phen.

Trang 12Trang 14

hợ quê bán rau quả ở miền Bắc và miền Nam đầu thế kỷ 20

Đoàn sứ bộ An Nam sang Pháp xin chuộc đất (3 tỉnh miền Đông bị Pháp chiếm) năm 1863

Ảnh: Emile Gsell

Đoàn sứ bộ An Nam sang Pháp xin chuộc đất (3 tỉnh miền Đông bị Pháp chiếm) năm 1863, Chánh sứ Phan Thanh Giản ngồi giữa, ảnh này bị thiếu một người quan trọng: Thông ngôn Trương Vĩnh Ký.

Bến nhà rồng 1882

Bến nhà rồng 1882 (Công ty vận tải đường biển của Pháp là Messageries Maritimes xây dựng vào năm 1863 dùng làm nơi bán vé tàu và nơi ở cho người quản lý)

- Tòa nhà của thương gia Wang Tai (王太 - Vương Thái) đang xây năm 1867
- Tòa nhà Wang Tai những năm 1900
- Trụ sở Cục Hải quan Tp. HCM hiện nay

Vũng Tàu, Bạch Dinh năm 1910

Vũng Tàu, Bạch Dinh năm 1910. Lúc này một phần Vũng Tàu có tên là Cap Saint Jacques (gồm 3 xã Thắng Nhất, Thắng Nhì và Thắng Tam), nghe ông bà xưa kể chuyện thường có nhắc tới "đi Cap", chính là đi Vũng Tàu chơi thời ấy.

Chợ cũ Vũng Tàu (tức Chợ Cap), năm 1909

Chợ cũ Vũng Tàu (tức Chợ Cap), năm 1909. Bên dưới cái đồng hồ có ghi rõ Marché de Cap

Vũng Tàu (Cap Saint Jacques) - ảnh chụp 1 con đường đầu thế kỷ 20

Vũng Tàu (Cap Saint Jacques) - ảnh chụp 1 con đường đầu TK 20. Có một sự thú vị nhỏ là: Trong ảnh ghi chú bằng tiếng Pháp: Route de Tivann, chính là đường Thùy Vân ("Tivann" do Pháp phiên âm từ tiếng Việt: Thùy Vân mà tiếng Pháp chữ H bị câm nên chỉ còn lại Tivann. Trong một số ảnh khác thì Thùy Vân lại được phiên thành Ti-Ouan

Route du Pont de Binh Loi - Đường qua cầu Bình Lợi (cầu cũ) đầu thế kỷ 20

Route du Pont de Binh Loi - Đường qua cầu Bình Lợi (cầu cũ) đầu thế kỷ 20.

Sài Gòn, người dân vui chơi Tết Nguyên đán (Canh Tý) - năm 1900, trên đại lộ Charner (Nguyễn Huệ).

Trang 13Trang 15

 

 

 

 

 

 

 

Xin chào các bạn ghé thăm trang Trần Phúc Minh, mong các bạn có nhận xét góp ý cho trang này